Verhaal van een schenking
In maart kreeg de Stichting een schenking van meer dan vijf strekkende meter aan Jugendstil-tegellambrizering. Dat de tegels afkomstig waren uit de hal van de voormalige burgemeestersvilla ‘Spoorzicht ‘ aan de Landstraat 73 te Delfzijl was de enig beschikbare informatie. Een heel team deed onderzoek naar de herkomst ervan, wat tot wel heel verrassende uitkomsten leidde. Vrij snel was het verhaal van de villa gereconstrueerd. In 1909 opgeleverd voor de toenmalige burgemeester Derk Boerema werd het pand al in 1956 door de derde eigenaar, Albert Vondeling, verbouwd tot hotel Pax. Na de verkoop van het pand in 1982 aan de toenmalige AMRO bank werd het in 1983 afgebroken om plaats te maken voor een nieuw bankkantoor.
Maar wie had dit prachtige pand ontworpen? En was de architect van het pand wellicht ook de ontwerper van de tegels? Onderzoek op internet leverde één naam op, namelijk die van de beroemde Groningse architect Gerrit Nijhuis, de ontwerper van het gebouw van het Nieuwsblad van het Noorden aan het Gedempte Zuiderdiep te Groningen. Was het mogelijk dat de architect van dit bekende rijksmonument van Groningen ook deze villa én de tegels ontworpen had? Peter Suidman, Nijhuisexpert en auteur van het boek ‘G. Nijhuis, architect’ bevestigde dat Nijhuis - in opdracht van - of samen met Anton J. Sanders de architect geweest was, maar hij twijfelde over de tegels. Hij sloot zich aan bij het onderzoeksteam en doorzocht zijn archief van het architectenbureau Nijhuis en Reker 1877- 1987 en informeerde bij de archievaris van de gemeente Delfzijl.
Toen navraag bij Groningse experts verder niets meer opleverde werd het Nederlands Tegelmuseum in Otterlo bij onze speurtocht betrokken. Tot ieders verrassing konden zij de maker van de tegellambrizering aanwijzen. Sterker nog, zij stuurden per email een kopie van pagina 180 van de publicatie ‘Rozenburg, Plateel uit Haagse kringen’ van Yvonne Brentjes. Hierop stond een catalogusblad met daarop de patroonkaart nummer 51:‘Canary Creeper’, hét patroon van de tegels uit de voormalige burgemeestersvilla te Delfzijl!
Wilt u meer lezen over het onderzoek van Peter Suidman en de uitkomst daarvan, volg ons op Facebook. Daar kunt u ook nog meer informatie vinden over de geschiedenis van de burgemeestersvilla én wat zich nou precies bij de sloop afspeelde om delen van het prachtige gebouw te redden.
Catalogusblad: Gemeentaarchief Den Haag Foto: Jaap Buist, collectie: M&M
Nieuwe Stadse Fratsen rapporten voor de digitale boekenkast
Binnenkort verschijnen weer twee nieuwe Stadse Fratsen afleveringen over oud archeologisch onderzoek in de stad Groningen. Het gaat om de locaties: Gelkingestraat 38 (uitgevoerd in 1993, auteur M.I. Boven) en Grote Kruisstraat 18-22A (uitgevoerd in 1992, auteur K. Helfrich).
Gelkingestraat 38;Na de brand in december 1980 werd het pand van de Ankarabar gesloopt en bleef het terrein lang braak liggen. In maart 1993 vond op deze locatie een kleine opgraving plaats, waarbij twee kleine werkputten aan de west- en oostzijde van het perceel werden gegraven. Van deze werkputten zijn telkens twee wandprofielen gedocumenteerd en in de westelijke put ook het onderste vlakniveau. In de profielen was een mooie opeenstapeling van oude lemen vloerlagen en brandlagen zichtbaar. De vloerlagen behoren bij middeleeuwse panden, die tussen de late 12e en 15e eeuw hier gestaan hebben en telkens door brand verwoest zijn. De oudste bewoningssporen zijn echter esgreppels, die al uit de 11e of 12e eeuw dateren. Bij de vondsten zaten veel scherven van een 13e-eeuwse kan van hoog versierd aardewerk uit Kortrijk (Vlaanderen), maar ook twee fragmenten van maalstenen die secundair als verhardingsmateriaal waren gebruikt.
De profielen in de werkput. Foto: Gert Kortekaas, collectie: gemeente Groningen
Grote Kruisstraat 18-22A; In januari 1992 is de bebouwing aan de zuidzijde van de Grote Kruisstraat, na jaren van leegstand en verkrotting, gesloopt. Hiervoor in de plaats is een tiental nieuwe huizen gebouwd. Op deze strook is toen een archeologisch onderzoek uitgevoerd, waarbij van één woning de oude fundamenten zijn gedocumenteerd. Dit huis bestond uit twee delen die in verschillende perioden zijn gebouwd. Het oudste deel uit de late 18e eeuw heeft een rechthoekige vorm en een indeling, waarbij de gang in het midden ligt met aan beide zijden daarvan een kamer. In de late 19e eeuw is het huis aan de achterzijde uitgebreid met drie kamers en een inpandige waterput. De vondsten omvatten vooral eenvoudige huishoudelijke voorwerpen van keramiek, glas en metaal.
Aspot. Foto: Jaap Buist, collectie.: gemeente Groningen