Hervonden Stad 2018 nu beschikbaar

23e editie uitgereikt op 29 november

De 23e editie van Hervonden Stad is op 29 november door wethouder Roeland van der Schaaf uitgereikt aan Wilko Huyink, directeur van Groningen Bereikbaar. Toepasselijk, want deze editie behandelt het onderwerp ‘verkeer en vervoer’ in het Groningen van vroeger tijden. Daarnaast komen natuurlijk ook de jaaroverzichten van archeologische en bouwhistorische onderzoeken en de belangrijkste restauraties in de gemeente Groningen aan bod.

De oudste infrastructuur wordt belicht in het artikel De Paddepoelsterweg in archeologisch perspectief. Hierin wordt de hypothese geopperd dat deze oude verbindingsweg een overblijfsel is van een laatmiddeleeuws netwerk van (klei)wegen. Sneller reisde men een paar eeuwen later over het water. Deze ‘snelwegen’ uit de 17e eeuw van en naar Groningen worden nader belicht in het artikel Trekvaart en stedelijke infrastructuur. Een modernere verbinding staat centraal in het artikel Stopte de trein bij Groenestein?. De aanleg van het spoor naar Nieuweschans en later ‘naar Holland’ haalde de bestaande infrastructuur ten zuiden van de stad overhoop, maar bracht ook nieuwe en snellere reismogelijkheden, waarbij men dicht bij huis kon opstappen.  

Stoepen en rijpen in de stad Groningen belicht de ontwikkeling van de stoep door de eeuwen heen. Stoepen moesten wijken voor een betere doorstroming van het verkeer. Maar nu met het huidige beleid het gemotoriseerd verkeer in de binnenstad steeds meer wordt ingeperkt, ontstaat er wellicht weer ruimte voor nieuwe, fraaie stoepen voor de gebouwen. Het artikel Happy motoring in Groningen biedt een ‘ronkende’ cultuurhistorische terugblik op de Groninger benzinestations uit de jaren 1950. Het tankstation aan de Turfsingel van Dudok is het enige bewaarde exemplaar (1954) uit deze periode.

Tot slot ook nog twee artikelen over historische bouwmaterialen. In depot – uit depot beschrijft de bijzondere herplaatsing van een uit Gouda afkomstig bovenlicht uit 1770-1800, gedecoreerd met symbolische motieven. Na restauratie bij de Stichting Monument & Materiaal is dit bovenlicht opnieuw in Gouda herplaatst. Voorts worden in De beste, goedkoopste en duurzaamste bevloering de opkomst en bloeiperiode van de cementtegel belicht. Hierin is ook aandacht voor de cementtegelfabriek St. Vitus in Winschoten, waarvan enkele cementtegels in het depot van M&M aanwezig zijn.  

Hervonden Stad 2018 kost € 13,50 en is verkrijgbaar bij de boekhandel en bij Stichting Monument & Materiaal!  

Overhandiging eerste exemplaar Hervonden Stad 2018. Foto:K.Heid, collectie M&M

---

Stichting Monument & Materiaal 35 jaar!

Medewerkers en bestuursleden vierden op donderdag 22 november het 35-jarig bestaan van de stichting. Het restaurant Zondag in het Noorderplantsoen was om 18.00 uur bijna volledig gevuld met medewerkers, bestuursleden en enige relaties bij de afdeling Erfgoed van de gemeente. De sfeer kwam er goed in, niet alleen door de kwaliteit van eten en drinken maar vooral omdat bijna iedereen van ons er was, door de plezierige gesprekken en door de feestelijke toespraken tussen de gangen door.

Allereerst schetste Douwe Offringa, onze waarnemend voorzitter, de oprichting in 1983 in een tijd dat de gemeente aandacht voor archeologie en bouwhistorie nog niet op het programma had, laat staan het redden van historische bouwmaterialen uit slooppanden. Korte tijd later werden deze zaken wel gemeentelijke aandachtspunten waarbij de stichting met zijn vele vrijwilligers en gesubsidieerde medewerkers goed werk deed. Gezamenlijk werd, om een breed publiek te informeren over de erfgoedactiviteiten, het Jaarboek Hervonden Stad geschreven en uitgegeven, nu al weer voor het 23e jaar! Verder organiseerde de stichting erfgoedlezingen met groot succes, eerst 10 jaar in Huis Eem aan het Hoge der A en daarna in de Groninger Archieven.

De werklocaties werden steeds beter: van een oude brandweerkazerne naar een prima schoolgebouw. De werkorganisatie werd volgens Offringa professioneler door de instelling van afdelingen. De continuïteit van de stichting die in de afgelopen crisis een financiële knauw kreeg, lijkt zich door de aantrekkende opbrengsten van materialenverkoop en door gemeentelijke steun te herstellen. In dit jaar overleed onze gewaardeerde voorzitter Douwe-Anne Walsma en verlieten Paulien de Roever en Warmolt Brouwer het bestuur. Gelukkig meldden Inge Jongman en Martha de Jong zich als nieuwe bestuursleden, evenals Eef Flooren die in 2019 voorzitter wordt. Kortom: een mooi verleden en … zicht op een goede toekomst met bijzondere mensen die zich steeds weer melden!

En natuurlijk waren er geschenken. Klaas Helfrich, die in dertig jaar van onbetaald vrijwilliger en banenpooler opklom tot gemeentelijk bewaarder van archeologische vondsten, kreeg lof en bloemen. Warmolt Brouwer, bestuurslid maar ook medeoprichter indertijd met o.a. Gert Kortekaas (nu gemeentelijk archeoloog), werd bedankt met een boeket. Persoonlijke aandacht bleek uit de bloemen voor Ewa Soroka, boekhouder, omdat ze jarig was! Ten slotte ontving Eef Flooren, erfgoeddeskundige, bloemen als welkomstgeschenk. Namens de gemeente sprak Joris van Haaften lovende woorden over de jarenlange samenwerking met de stichting. Taco Tel overhandigde vervolgens Eef Flooren voor de stichtingsbibliotheek het boek Huizen in Nederland V over de 19de- en 20ste-eeuwse architectuur, uitgegeven door de Vereniging Hendrick de Keyser. Om 22.00 uur was het feestelijk samenzijn voorbij en kon het gewone werk bij de stichting weer beginnen: boeiend, veelzijdig en vaak verrassend!

Foto's: E. Brongers, collectie M&M