Hervonden Stad en Land, het erfgoedjaarboek van Stichting Monument & Materiaal en gemeente Groningen, doet als vanouds verslag van de belangrijkste ontdekkingen in archeologie en bouwhistorie in 2021. Nieuw dit jaar is het verslag restauratie dat zich nadrukkelijk richt op de transformatie van het gebouwde erfgoed.

Na de verslagen volgen zeven meer specialistische artikelen. We bijten het spits af met Onneresch in verandering. Boeren in cultuurhistorisch erfgoed, waarin een sinds de ijstijden gebruikt landschap belicht wordt. Hierna ontsluit het artikel Oude sleutels voor het voetlicht. Middeleeuwse draai- en steeksleutels uit Stad en Ommeland een bijzondere categorie archeologische vondsten met een grote verscheidenheid aan draaisleutels. We blijven bij de archeologie met Een kruidig kleinnood(t) uit de gracht van Alva. Een laat-16e-eeuwse nootmuskaatrasp uit Groningen, waarin een klein en in eerste instantie onaanzienlijk ‘bakje’ de internationale betrekkingen van Stad laat zien.

Van archeologie naar bouwhistorie: De bouwgeschiedenis van het Feithhuis verder ingevuld, de ombouw van de middeleeuwse pastorie van de Martinikerk tot een voornaam classicistisch woonhuis omstreeks 1665. Dit fraaie ‘paleisje’ aan Martinikerkhof 10 bevat twee bijzondere plafondschilderingen die geplaatst kunnen worden in de ontwikkeling van de interieurdecoratie tijdens het classicisme. De vaste rubriek In depot - uit depot brengt ons Terug naar Drenthe. De omzwervingen van een monumentale rococoschouw, waarbij de eigenaren van de schouw niet vergeten worden.

‘Eene luchtreis’. Liften in Groningen verhaalt van de oudere generatie liften in de Stad waarvan sommige fraaie exemplaren nog te bewonderen zijn. Een ander soort luchtreis staat in Van het dak naar de straat. Hoe twee gevleugelde leeuwen hun weg vonden van de gasfabriek naar Ebbingehof. Hierin het verhaal van twee Belgisch hardstenen sculpturen die nu weer te bewonderen zijn aan de Langestraat en Haverkampsdrift.